Έχετε ποτέ σκεφτεί ότι οι σκέψεις που περνούν από το μυαλό μας ευθύνονται για όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή μας; Aυτό που σκεφτόμαστε είναι ουσιαστικά αυτό το οποίο ζούμε.
Η σκέψη μας επηρεάζει την συμπεριφορά μας, την διάθεση μας, τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τις πράξεις και τις αντιδράσεις μας στο περιβάλλον. Άρα αυτό που συμβαίνει στο μυαλό μας είναι η ζωή μας η ίδια!
Η δύναμη του μυαλού αποτελεί το δεύτερο δυνατότερο εργαλείο μας, μετά από την δύναμη της ψυχής η οποία μπορεί σε πολλές καταστάσεις να μας δώσει ακόμα και υπεράνθρωπη θέληση ή υπεράνθρωπες δυνάμεις. (π.χ σε περιπτώσεις κινδύνου). Πρέπει λοιπόν να είμαστε προσεχτικοί για το τι σκεφτόμαστε και πως το σκεφτόμαστε!
Σκεφτείτε ότι το μυαλό σας λειτουργεί σαν μια μονάδα αναπαραγωγής εικόνας.Οι εικόνες που προέρχονται από την σκέψη μας, πολλές φορές παίρνουν σάρκα και οστά μέσα στο μυαλό μας και είτε μας φοβίζουν, είτε μας δίνουν την δύναμη να δημιουργήσουμε, είτε μας εμπνέουν, είτε μας κάνουν να ονειρευόμαστε.
Οι αρνητικές σκέψεις μας δημιουργούν αρνητικές εικόνες και συνεπώς και αρνητικές αντιδράσεις τις οποίες και εκφράζουμε προς το περιβάλλον μας. Το ίδιο συμβαίνει και με τις θετικές μας σκέψεις που κάνουν ακριβώς την αντίθετη δουλειά, προς όφελος μας. Πως μπορούμε να κάνουμε ριζικές αλλαγές στη ζωή μας; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ; Οι αλλαγές στην ζωή μας είναι εφικτές μόνο όταν μπορούμε να ελέγχουμε την σκέψη μας, να φιλτράρουμε τον αρνητισμό και να προβάλλουμε μόνο τα θετικά και την ομορφιά που περιέχει η ζωή μας. Αυτή είναι η δύναμη της σκέψης μας!
Μπορούμε λοιπόν, εκτός από θετικές σκέψεις να κάνουμε δημιουργικές σκέψεις. Να προγραμματίζουμε, να σχεδιάζουμε και να βάζουμε στόχους για το αύριο. Παράλληλα, με την δύναμη της δημιουργικής σκέψης μπορούμε άμεσα να επηρεάσουμε και τους γύρω μας. Μπορούμε να τους εμψυχώσουμε, να τους εμπνεύσουμε, να τους δώσουμε κίνητρα και να τους μεταδώσουμε ενέργεια και όραμα. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να σκέφτεται δημιουργικά. Ξεκινώντας από τα απλά, καθημερινά πράγματα που έχουμε στο πρόγραμμα μας, μπορούμε σε πρώτο στάδιο να οργανώνουμε τη σκέψη μας για το πως θα υλοποιήσουμε αυτά που έχουμε να κάνουμε.
Σε δεύτερο στάδιο, δημιουργικά, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους για απλουστεύσουμε και να διευκολύνουμε τις καθημερινές μας υποχρεώσεις πράγμα που θα έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση του προσωπικού μας χρόνου που είναι απαραίτητος για την προσωπική μας βελτίωση.
Στο τρίτο στάδιο και αφού έχουμε λύσει κάποια από τα λειτουργικά προβλήματα της καθημερινότητας μας, μπορούμε να διοχετεύσουμε την δύναμη της σκέψης μας στο να οραματιστούμε τα επόμενα βήματα στην ζωή μας, στις προσωπικές μας σχέσεις στην καριέρα μας και στην οικογένεια μας.
Οι σκέψεις μας έχουν την ιδιότητα να περνούν και να αποθηκεύονται στο υποσυνείδητο μας το οποίο μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά μας και τις αντιδράσεις μας. Οι σκέψεις μας έχουν την δυνατότητα, όπως είπαμε και πιο πάνω, να περάσουν και στο υποσυνείδητο των γύρω μας, όταν τις εκφράζουμε. Οι σκέψεις που έχουμε μοιραστεί με άλλους ανθρώπους, τους προδιαθέτουν θετικά ή αρνητικά απέναντι μας, τους δημιουργούν αισθήματα σεβασμού ή αγάπης, συναισθήματα θυμού. Οι σκέψεις μας δημιουργούν δράση και αντίδραση και στον ψυχικό μας κόσμο αλλά και στον κόσμο που μας περιβάλλει.
Ονειρευτείτε!Η δύναμη της σκέψης σας μπορεί να σας μεταφέρει σε κάποια υπέροχη στιγμή που νιώθατε ευτυχισμένοι, στην παραλία από το νησί των διακοπών σας! Σας μεταφέρει ήχους, χρώματα, μυρωδιές, ανθρώπους…. δεν είναι εντυπωσιακό;
Oνειρευτείτε τώρα… πως θα θέλατε να είναι η ζωή σας, η σχέση σας, η δουλειά σας και σκεφτείτε το όσο πιο έντονα μπορείτε με όσο πιο πολλές λεπτομέρειες! Αυτή η σκέψη σας κάνει να νιώσετε όμορφα; Αυτή η σκέψη σας δίνει κίνητρα να προσπαθήσετε να φτάσετε στο σημείο το οποίο ονειρευτήκατε; Ναι! Πρέπει να την κάνετε καθημερινά αυτή τη σκέψη, ξανά και ξανά και ξανά!
Εγκαταστήστε λοιπόν ένα καινούργιο λειτουργικό στον εγκέφαλο σας που θα τον κάνει να σκέφτεται πάντα θετικά, θα αγνοεί τους φόβους και δεν θα τους μετατρέπει σε εικόνες, θα αγνοεί τις κακές σκέψεις για πιθανές αποτυχίες και θα τις μετατρέπει σε μια μεγάλη εικόνα επιτυχίας και αυτοπεποίθησης. Θα δείτε ότι με την πάροδο του χρόνου και η ζωή σας θα γίνει πιο όμορφη και θα πλησιάζει την ζωή που ονειρευτήκατε αλλά και η συμπεριφορά σας θα γίνει πιο αποτελεσματική και πιο αποδεκτή από το περιβάλλον σας.
Πολεμήστε τις κακές σκέψεις από την ρίζα τους και μην τις αφήνετε να ανεβαίνουν στην επιφάνεια. Στο χέρι σας είναι… ή μάλλον στο μυαλό σας!
Δεν είναι όλοι οι άνδρες το ίδιο “άνετοι” με τις γυναίκες. Κάποιοι έχουν παραπάνω αυτοπεποίθηση-καλώς ή κακώς-και κάποιοι όχι. Ωστόσο, η αυτοπεποίθησή σου γύρω από το θέμα των γνωριμιών δεν θα πρέπει να πηγάζει αποκλειστικά από την εξωτερική σου εμφάνιση.
Σίγουρα, ένα ωραίο σώμα ή κάποια-αντικειμενικά-όμορφα χαρακτηριστικά προσώπου θα σε βοηθήσουν στην προσπάθειά σου να κατακτήσεις την προσοχή μίας γυναίκας, αλλά τα παραπάνω δεν αποτελούν το παν. Ή τουλάχιστον, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μετράνε για μία γυναίκα.
Δεν επιδιώκει άμεσα τη σωματική επαφή
Κάνει τη γνωριμία του με όμορφο και λεπτό τρόπο, συζητά μαζί της για πράγματα που θεωρεί ενδιαφέροντα και όταν θελήσει να αποκτήσει μία πιο οικεία σχέση, το καταλαβαίνει.
Αυτοσαρκάζεται
Ο αυτοσαρκασμός θα δείξει τρία πράγματα στην κοπέλα που βρίσκεται απέναντί του. Πρώτον, ότι έχει χιούμορ, δεύτερον, το ότι είναι ταπεινός, και τρίτον, το ότι είναι ευφυής.
Είναι συναισθηματικός
Οι γυναίκες προτιμούν τους άνδρες που εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους, γιατί τους θεωρούν πιο ώριμους αλλά και δυνατούς, μιας και δεν φοβούνται να επιδείξουν την “ευαίσθητη” πλευρά τους.
Μιλά με αισθησιακό τρόπο
Οι βαθιές και σιγανές φωνές (χαμηλές σε ένταση και πλούσιες σε βάθος χροιές) τείνουν να χαρακτηρίζονται πιο ελκυστικές στο ανθρώπινο αυτί. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες θα γοητευτούν κατά πολύ περισσότερο από μία ανάλογη χροιά φωνής.
Είναι ευγενικός
Είναι «κύριος» όχι μόνο μαζί της, αλλά γενικά στη ζωή του. Οι καλοί τρόποι και η ευγένεια δημιουργούν μια σφαίρα ασφάλειας για μια γυναίκα και έτσι καταλαβαίνει ότι είναι άξιος της εμπιστοσύνης της.
Είναι γενναιόδωρος
Ακόμα κι αν ο άνδρας δεν έχει μεγάλο εισόδημα, η γενναιοδωρία είναι μια αρετή που οι γυναίκες εκτιμούν ιδιαίτερα. Η γενναιοδωρία όμως δεν εκφράζεται μόνο με τα χρήματα, αλλά και με την επένδυση χρόνου, με τα κοπλιμέντα, την ενέργεια και την θετικότητα που προσφέρει σε εκείνη.
Έχει χιούμορ
Άνδρες με έμφυτη αίσθηση του χιούμορ έχουν μεγαλύτερη ζήτηση ως ερωτικοί σύντροφοι. Προσοχή όμως. Δεν θα πρέπει να ζορίζονται σε περιστάσεις που δεν τους βγαίνει φυσικά, απλά και μόνο για να κάνουν τους άλλους να γελάσουν.
Έχει αυτοπεποίθηση
Η αυτοπεποίθηση είναι ένα στοιχείο της ανδρικής προσωπικότητας που είναι στην κορυφή αυτών που έλκουν μια γυναίκα. Οι γυναίκες προσελκύονται από άνδρες που ξέρουν ποιοι είναι, τι έχουν να προσφέρουν, τι μπορούν να επιτύχουν και, φυσικά, μπορούν να κάνουν την κίνηση και να τις προσεγγίσου
Είναι ανιδιοτελής
Ο άνδρας που βάζει τις ανάγκες των άλλων, συμπεριλαμβανομένης της γυναίκας με την οποία βρίσκεται, πριν από τις δικές του.
Προσφέρει βοήθεια
Δεν παραπονιέται για τις δυσκολίες.
Σέβεται τις ανάγκες/επιθυμίες των άλλων.
Που δείχνει ότι είναι διατεθειμένος να κάνει θυσίες, για να την κάνει την γυναίκα του ευτυχισμένη.
Διακρίνεται από θετικότητα
Οι γυναίκες δεν νιώθουν έλξη για άντρες που είναι συνέχεια μέσα στην γκρίνια και στον αρνητισμό.
Η θετική του αύρα θα κάνει τη διαφορά, όταν θέλει να δημιουργήσει μία έλξη.
Είναι ταλαντούχος
Ο άνδρας με οποιοδήποτε ταλέντο έχει πάντοτε ένα επιπλέον γόητρο και καταφέρνει να κερδίσει ευκολότερα τη γυναίκα.
Είναι ευαίσθητος
Στην πραγματικότητα οι γυναίκες έχουν αδυναμία στην ευαίσθητη πλευρά ενός άντρα. Μπορεί να δίνει μεγαλύτερη προσοχή σε αυτά που του λέει εκείνη, και να της το αποδείξει αργότερα, αναφέροντας κάτι που νόμιζε ότι θα είχε αυτός ξεχάσει.
Είναι στυλάτος
Ένας άντρας που ξέρει να ντύνεται και να περιποιείται τον εαυτό του, στις περισσότερες περιπτώσεις έχει αρκετές επιτυχίες στο αντίθετο φύλο. Η προσοχή στην εμφάνιση του δίνει στις γυναίκες μία γεύση από την προσωπικότητα του, την περηφάνια του την βαρύτητα που ρίχνει στις λεπτομέρειες.
Είναι λίγο παράξενος
Μία γοητευτική-γλυκιά παραξενιά που μπορεί να τραβήξει το ενδιαφέρον μίας γυναίκας, μιας και θα τους φανεί πιο “γνήσιος” έναντι των υπολοίπων. Ενδεχομένως και πιο γλυκός.
Χρησιμοποιεί ωραίες λέξεις
Οι γυναίκες συνηθίζουν να γοητεύονται από τους έξυπνους άνδρες. Ο λόγος-ομιλία του αποτελεί μία πρώτη ένδειξη ευφυΐας, και η χρήση ενός πλούσιου λεξιλογίου σίγουρα θα επηρεάσει με θετικό τρόπο την όμορφη παρουσία που βρίσκεται δίπλα του.
Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσώπου
Κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του, όπως για παράδειγμα ένα ελαφρύ “γκριζάρισμα” στα μαλλιά μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα γοητευτικό για μία γυναίκα.
Εν κατακλείδι
Τα παραπάνω στοιχεία που σου παραθέσαμε δείχνουν πως μερικές φορές οι γυναίκες ενδέχεται να θεωρούν ελκυστικά πράγματα-στοιχεία πάνω σε έναν άνδρα, τα οποία ενδεχομένως να μην φανταζόσουν ποτέ. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να “μεταμορφώσεις” τον εαυτό σου σε κάτι ψεύτικο, προκειμένου να κερδίσεις το ενδιαφέρον μίας γυναίκας. Ούτως ή άλλως το εν λόγω ψέμα κάποια στιγμή θα φανερωθεί.
Προσπάθησε να είσαι ο εαυτός σου και σε περίπτωση που φέρεις ένα από τα παραπάνω στοιχεία, μην φοβάσαι να το δείξεις προς τα έξω. Επίσης, προσπάθησε να είσαι όσο πιο κύριος γίνεται και μην βιαστείς να μπεις απευθείας στο “ψητό” (αν βρίσκεσαι σε φάση γνωριμίας). Δείξε στη γυναίκα που έχεις δίπλα σου πως πρώτα απ’ όλα ενδιαφέρεσαι να τη γνωρίσεις. Και να θυμάσαι. Δεν υπάρχει τίποτα πιο γοητευτικό για μία γυναίκα από έναν άνδρα που δεν φοβάται να δείξει τον πραγματικό του εαυτό μονομιάς.
Το ζήτημα της απομνημόνευσης είναι κάτι που προβληματίζει και ενίοτε ταλαιπωρεί πολλούς ανθρώπους, από φοιτητές που θέλουν να αποστηθίσουν κάποιο μάθημα μέχρι απλούς αναγνώστες που διαβάζουν κάτι και δυσκολεύονται αργότερα να το ανακαλέσουν στη μνήμη τους.
Ποιός είναι όμως ο καλύτερος τρόπος για να αποστηθίζεις ή να θυμάσαι αυτά που μελετάς – διαβάζεις;
Για να βελτιώσετε την κατανόησή σας για οποιοδήποτε θέμα, ανεξάρτητα από το τι είναι αυτό, σημαίνει πρώτα να το κατανοήσετε από όλες τις πλευρές. Για να το πετύχετε αυτό, ξεκινήστε πάντα με ένα πιο απλό βιβλίο για το θέμα. Πολλοί άνθρωποι παίρνουν τα πιο περίπλοκα βιβλία για το θέμα και πιστεύουν ότι θα τα διάβαζαν και θα τα καταλάβαιναν καλύτερα από άλλους. Αλλά επειδή αυτά τα βιβλία είναι πολύπλοκα, συχνά δεν καταλαβαίνουν το θέμα.
Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να κάνει κανείς είναι να μπορεί να εξηγήσει αυτό το θέμα σε κάποιον άλλο. Μόλις αρχίσετε να το εξηγείτε σε κάποιον άλλο, θα καταλάβετε γρήγορα τι δεν γνωρίζετε και ποια είναι τα κενά. Στη συνέχεια, επιστρέψτε στα βιβλία και επαναλάβετε και βελτιώστε τη γνώση ώστε να καλυφθούν τα κενά. Από τη στιγμή που μπορείτε να εξηγήσετε κάτι σε κάποιον ακόμα κι αν χρειαστεί να δείτε το βιβλίο, θεωρήστε ότι το έχετε καταλάβει μόνοι σας.
Εδώ είναι όμως μερικές γνώμες από ειδικούς για το πώς να ανακαλούμε όσο γίνεται περισσότερα πράγματα από όσα διαβάζουμε, είτε πρόκειται για επιστημονικά βιβλία, είτε για μυθιστορήματα, είτε απλώς για άρθρα ειδήσεων.
Αυτές είναι οι τεχνικές διαβάσματος που προτείνουν:
Ρίξτε μια ματιά πρώτα σε ολόκληρο το κείμενο
Σύμφωνα με τον καθηγητή νευρολογίας Bill Klemm, πρόκειται για στρατηγική τεχνική στην ανάκληση πληροφοριών. Η πρόταση εδώ δεν είναι να αποφύγετε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο, αλλά να ρίξετε πρώτα μία γρήγορη ματιά εντοπίζοντας τα σημαντικά θέματα και τις λέξεις-κλειδιά ώστε να ξέρετε τι να περιμένετε όταν στη συνέχεια το διαβάσετε εξονυχιστικά. Με το να εξοικειωθείτε με τα γενικά θέματα, θα καταστεί ευκολότερο να θυμηθείτε αργότερα τα επιμέρους.
Κρατείστε σημειώσεις στη σελίδα
«Ποτέ μην διαβάζετε χωρίς μολύβι» συμβουλεύει κάποιος ειδικός. «Υπογραμμίστε προτάσεις που βρίσκετε δυσνόητες, ενδιαφέρουσες ή σημαντικές. Τραβήξτε γραμμές δίπλα από παραγράφους που έχουν σημασία. Φτιάξτε διαγράμματα για να δείτε τη δομή των βασικών ιδεών».
Κάντε στον εαυτό σας ερωτήσεις σχετικές με το περιεχόμενο
Η Ingrid Spielman από το Πανεπιστήμιο του Delaware προτείνει «αλληλεπίδραση» με το κείμενο, ήτοι να κάνουμε ερωτήσεις στον εαυτό μας καθώς το διαβάζουμε. Αν διαβάζετε κάποιο βιβλίο, μπορείτε για παράδειγμα να κάνετε την ερώτηση: «Ποιά είναι η βασική ιδέα αυτού του κεφαλαίου;».
Αποτύπωση- Συσχετισμός- Επανάληψη
Η μνήμη έχει τρία στάδια και το πρώτο είναι η αποτύπωση. Μπορούμε να βελτιώσουμε την εντύπωση που μας κάνει ένα κείμενο με το να κάνουμε μία εικόνα στο μυαλό μας την κατάσταση που διαβάζουμε ή να φανταστούμε τον εαυτό μας να παίρνει μέρος σε αυτά που περιγράφει. Το δεύτερο στάδιο είναι ο συσχετισμός, το να συνδέσουμε δηλαδή αυτό που διαβάζουμε με κάτι που γνωρίζουμε ήδη.
Για παράδειγμα, ίσως κάποιος από τους χαρακτήρες ενός βιβλίου να έχει το ίδιο όνομα με κάποιον φίλο μας.
Το τρίτο στάδιο είναι η επανάληψη– όσο περισσότερο διαβάζουμε κάτι, τόσο ποιο δυνατή γίνεται η μνήμη. Αν λοιπόν δεν θέλετε να ξαναδιαβάσετε από την αρχή ένα ολόκληρο βιβλίο, δοκιμάστε να υπογραμμίσετε κάποια σημεία του κειμένου στα οποία θα μπορείτε αργότερα να ανατρέχετε.
Η δύναμη της επανάληψης δεν μπορεί να ξεχαστεί. Ήταν ένας γιατρός που θεράπευε έναν ασθενή, ο οποίος είχε χάσει εντελώς τη μνήμη του, τόσο πολύ που ο ασθενής είχε ξεχάσει πολλά πράγματα για τον εαυτό του και πράγματα στο σπίτι του. Ο γιατρός του έδωσε μια οδοντόβουρτσα και έβαλε πάστα πάνω της. Ο ασθενής τότε έδειξε στον γιατρό πώς να βουρτσίζει τα δόντια. Γιατί δεν είχε ξεχάσει πώς να βουρτσίζει; Ακριβώς επειδή το είχε επαναλάβει τόσες φορές στη ζωή του, που δεν χρειάστηκε να το σκεφτεί.
Μοιραστείτε τις πληροφορίες με άλλους
Σε μια ομιλία του στο TED, ο ψυχολόγος Peter Doolitle είπε πως αν θέλουμε να θυμόμαστε αυτά που βιώνουμε, είναι σημαντικό να κάνετε κάτι με όλες αυτές τις πληροφορίες, καθώς η συζήτηση γύρω από αυτά που διαβάζουμε είναι ένας χρήσιμος τρόπος επεξεργασίας του νέου υλικού. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στους άλλους τι νομίζουμε πως μάθαμε από όσα διαβάσαμε. Κι αν δεν το καταφέρουμε, ανατρέχουμε στο κείμενο και το ξαναδιαβάζουμε.
Διαβάστε δυνατά
Ο καθηγητής ψυχολογίας Art Markman λέει πως το να διαβάζουμε δυνατά προς τον εαυτό μας μας βοηθά να καταλάβουμε και να θυμόμαστε όσα διαβάσαμε. Ωστόσο, επισημαίνει πως αυτή η τεχνική ενδεχομένως λειτουργεί μόνο σε περίπτωση που αυτά που πρέπει να αποστηθίσουμε είναι λίγα. Κι αυτό γιατί οι προτάσεις που κάνουμε ανάγνωση φωναχτά ή ακόμη και ψιθυρίζοντας, μοιραία ξεχωρίζουν. Θυμόμαστε να τις αναπαράγουμε και να τις ακούμε οπότε η μνήμη για αυτές λειτουργεί εντελώς διαφορετικά από τις λέξεις που διαβάζουμε σιωπηλά.
Διαβάστε σε χαρτί
Το e-reading είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που, όταν θέλουμε να αποφύγουμε έναν τόνο βιβλία μέσα στο σπίτι μας, αφού πλέον μπορούμε να κάνουμε download σχεδόν τα πάντα μέσω διαδικτύου. Ωστόσο οι έρευνες υποστηρίζουν πως αυτό αποδυναμώνει την μνήμη μας. Σύμφωνα με μελέτη, όταν οι άνθρωποι διαβάζουν την ίδια ιστορία σε χαρτί και στο ίντερνετ, στην πρώτη περίπτωση θυμούνται πολλά περισσότερα.
Αυτό συμβαίνει ίσως επειδή ο σωρός χαρτιών στα χέρια μας δημιουργεί μια «χειροπιαστή αίσθηση προόδου» την οποία σε άλλη περίπτωση δεν νιώθουμε. Στο μεταξύ, άλλη έρευνα απέδειξε πως οι μαθητές έχουν καλύτερες επιδόσεις όταν διαβάζουν κάτι τυπωμένο και μετά καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις παρά όταν το διαβάζουν σε μια οθόνη υπολογιστή.
«Επειδή δεν πρέπει μόνο να λέμε την αλήθεια αλλά και το αίτιο του ψεύδους.»
Αριστοτέλης
Ποια είναι η αλήθεια για την ηδονή και ποιο το ψεύδος; Η πραγμάτευση του Αριστοτέλη για την ηδονή ακολουθεί τη μέθοδό του. Ως φυσικός φιλόσοφος και βιολόγος δεν μπορεί να παραβλέψει ότι τα ζώα, οι άνθρωποι, ακόμη και τα μικρά παιδιά επιδιώκουν την ηδονή. Το γεγονός αυτό τον εμποδίζει να καταδικάσει την ηδονή εν γένει. Εδώ έγκειται το λάθος. Οι ηδονές καταδικάζονται συλλήβδην χωρίς να είναι όλες κακές. Για παράδειγμα, ακόμη και ο φρόνιμος άνθρωπος (αυτός που λειτουργεί με γνώμονα τη φρόνηση) έχει μερίδιο στην ηδονή, την ηδονή του νου. Οι περισσότεροι όμως όταν μιλούν για ηδονή εννοούν μόνο τη σωματική, με αποτέλεσμα να μονοπωλεί το όνομα:
«αλλά οι σωματικές ηδονές έχουν κληρονομήσει το όνομα γιατί οι άνθρωποι ορμούν σ’ αυτές πολύ συχνά και όλοι συμμετέχουν σ’ αυτές· επειδή λοιπόν είναι οι μόνες γνώριμες, γι’ αυτό νομίζουν ότι είναι και οι μοναδικές.»
Αριστοτέλης
Η πρώτη αιτία της μαζικής προτίμησης των σωματικών ηδονών έχει ήδη λεχθεί.
Πρόκειται για το γνωριμότερο είδος που ο καθένας μπορεί να απολαύσει χωρίς κόπο. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό για τον Αριστοτέλη, που δεν παύει να αναζητεί τις αιτίες ακόμη και της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Επομένως, θα αναλύσει τους λόγους για τους οποίους οι περισσότεροι επιλέγουν τις σωματικές ηδονές. Όπως ομολογεί, «όταν κάτι που δεν είναι αληθές φαίνεται εύλογο, θα πρέπει να πιστέψουμε περισσότερο στο αληθές». Η παρουσίασή του λοιπόν θα αποτελέσει μια μεθοδική και συστηματική καταγραφή των επιχειρημάτων υπέρ των σωματικών ηδονών. Ένα προς ένα θα μελετηθούν όλα, αρχής γενομένης της σχέσης της ηδονής με τη λύπη.
«Επομένως πρέπει να πούμε για ποιον λόγο οι σωματικές ηδονές φαίνονται προτιμότερες από τις άλλες. Ο πρώτος λόγος είναι ότι η ηδονή αποδιώχνει τη λύπη· εξαιτίας της υπερβολικής λύπης, οι άνθρωποι επιδιώκουν την υπερβολική ηδονή και γενικά τη σωματική ως θεραπευτική. Αυτές οι θεραπευτικές ιδιότητες της ηδονής γίνονται έντονες, γι’ αυτό και τις επιδιώκουν, καθώς φαίνονται αντίθετες από τις άλλες.»
Αριστοτέλης
Ξεκινά από την αρχή, από το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η ηδονή απαλλάσσει από τη λύπη. Έχει ήδη ειπωθεί βέβαια ότι οι σωματικές αποτελούν τον γνωριμότερο τύπο ηδονής και πιο εύκολα προσβάσιμο από όλους, τόσο από τα ζώα όσο και από τους φαύλους ανθρώπους που λόγω συνήθειας τις ακολουθούν χωρίς κριτήριο. Αλλά η ευκολία ποτέ δεν αποτέλεσε επιχείρημα. Η απάντηση του Αριστοτέλη είναι διττή. Από τη μια, οι θεραπείες συμπληρώνουν μια έλλειψη είναι καλύτερο κάποιος να μην χρειάζεται θεραπεία παρά να στρέφεται προς τα εκεί για να αναπληρώσει το κενό. Θα προσθέσει και ένα τρίτο επιχείρημα: Οι ηδονές αυτές αναζητούνται στη διαδικασία ολοκλήρωσης και είναι μόνο κατά σύμπτωση καλές.
Θα επιστρέψει όμως στο προηγούμενο ζήτημα γρήγορα για να συμπληρώσει τη σκέψη του:
«Επιπλέον, οι άνθρωποι τις κυνηγούν εξαιτίας της σφοδρότητάς τους, και επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να χαρούν άλλες ηδονές. Αυτοί, αλήθεια, συνηθίζουν τον εαυτό τους να έχει κάποια δίψα γι’ αυτές. Όταν λοιπόν είναι αβλαβείς, δεν είναι μεμπτό, αλλά το να είναι βλαβερές είναι κακό. Επειδή δεν έχουν άλλα πράγματα με τα οποία να χαρούν και σε πολλούς αυτά προκαλούν λύπη από τη φύση τους.»
Αριστοτέλης
Ο Αριστοτέλης προσθέτει και άλλους τύπους ανθρώπου που επιλέγουν τις σωματικές ηδονές. Οι νέοι, τους οποίους παραλληλίζει με τους μεθυσμένους, ακολουθούν τις ηδονές. Εξάλλου, η νεότητα από μόνη της είναι κάτι ευχάριστο. Παρομοίως οι εκ φύσεως μελαγχολικοί χρειάζονται πάντοτε μία θεραπευτική αγωγή, και λόγω της διέγερσης το σώμα τους επιδιώκει σφοδρές επιθυμίες. Ως εκ τούτου, για να απαλλαγούν από τη λύπη επιλέγουν την ηδονή και μάλιστα όχι την αντίθετη της λύπης αλλά οποιαδήποτε άλλη τυχαία ηδονή. Οι ηδονές όμως δεν λειτουργούν όλες ως αντίδοτο στον πόνο. Οι θεραπευτικές δεν προσφέρουν μόνιμα ηδονή, καθώς είναι τυχαίες.
Έχει γίνει φανερό ότι η ηδονή δεν μπορεί να είναι ούτε βλαβερή ούτε συμπτωματική για τον Αριστοτέλη. Στην ουσία προσπαθεί να αποκαταστήσει την έννοια της ηδονής, αποδεσμεύοντάς την από το σωματικό της περίβλημα. Οι σωματικές ηδονές είναι αναγκαίες αν δεν ξεπερνούν το μέτρο, αν δεν είναι βλαβερές. Ωστόσο, δεν είναι αυτές που προσφέρουν τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση στον άνθρωπο, τουλάχιστον όχι σε όποιον έχει γευτεί άλλου είδους ηδονές. Όποιος όμως μένει σ’ αυτές, καθώς είναι οι μόνες γνώριμες για τον ίδιο, δεν μπορεί να αγγίξει την ευδαιμονία. Γι’ αυτό ούτε τα παιδιά ούτε τα ζώα ονομάζονται ευδαίμονα.
Η πραγμάτευση των σωματικών ηδονών είναι συνυφασμένη με την Αριστοτελική θεωρία της ψυχής. Η ψυχή αποτελείται από μέρη. Το κατώτερο μέρος της, το θρεπτικό, το μοναδικό κοινό σε όλα τα έμβια όντα (φυτά, ζώα, ανθρώπους) είναι αυτό που περιλαμβάνει τις λειτουργίες του σώματος που σχετίζονται με τις σωματικές ηδονές (τροφή, αναπαραγωγή). Μπορεί το σώμα στον Αριστοτέλη να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ψυχή (έμψυχο=έμβιο) αλλά ο άνθρωπος διακρίνεται από τα υπόλοιπα ζώα χάρη σε ανώτερες λειτουργίες. Αυτές είναι που θα οδηγήσουν στην ευδαιμονία. Και η ευδαιμονία ως κατάσταση περιλαμβάνει την ηδονή. Ακόμη και τη σωματική. Αυτό είναι όμως το κατώτερο είδος της.
Ο Αριστοτέλης συμπληρώνει τη θεωρία της ηδονής και με τη Μεταφυσική και Φυσική του φιλοσοφία. Η ανθρώπινη φύση δεν είναι απλή, το έμψυχο σώμα έχει λειτουργίες. Πολλές λειτουργίες. Η φύση του δεν είναι απλή. Αν ήταν μία (π.χ. μόνο η θρεπτική) θα ευχαριστιόταν μόνο με αυτά τα πράγματα. Αλλά ο άνθρωπος έχει αισθήσεις και φυσικά το ανώτερο μέρος της ψυχής είναι η νοητική. Ως φθαρτό ον ο άνθρωπος δεν έχει απλή φύση, ώστε να χαίρεται με τα ίδια πράγματα. Όπως ο Αριστοτελικός θεός, το πρώτο κινούν ακίνητο, η νοήσεως νόησις που είναι μακάριος:
«Δεν προσφέρει πάντοτε το ίδιο πράγμα ηδονή λόγω του ότι δεν είναι απλή η φύση μας, αλλά ενυπάρχει και κάτι άλλο, σύμφωνα με το οποίο είμαστε φθαρτοί, ώστε αν κάτι πράττει κάτι άλλο, αυτό για μια άλλη φύση να είναι αντίθετο, όταν όμως εξισορροπούν, η πράξη δεν φαίνεται να προσφέρει ούτε ηδονή ούτε λύπη. Επειδή αν κάποιου η φύση ήταν απλή, η ίδια πράξη θα ήταν πάντα ευχάριστη. Για τον λόγο αυτό ο θεός χαίρεται πάντοτε με μία και απλή ηδονή. Διότι η ενέργεια δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό της κίνησης αλλά και της ακινησίας, και η ηδονή βρίσκεται περισσότερο στην ηρεμία παρά στην κίνηση.»
Αριστοτέλης
Οι άνθρωποι μπορούν λόγω της φύσης τους να απολαύσουν την ηδονή με πολλούς τρόπους. Με το κατώτερο ή με το ανώτερο μέρος της ψυχής, ξεκινώντας με την ηδονή που απορρέει από τις λειτουργίες της θρεπτικής ψυχής (η οποία είναι κοινή σε όλα τα έμβια) έως τη νοητική λειτουργία του παθητικού ή ενεργητικού νου (η οποία είναι κοινή στον άνθρωπο και τον Αριστοτελικό θεό).
Αλλά ο Αριστοτέλης δεν έχει ολοκληρώσει την πραγμάτευση της ηδονής. Θα επανέλθει στο δέκατο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων για να συνοψίσει τη θεωρία της ηδονής: Υπάρχουν καλές και κακές ηδονές, όπως οικείες και μη. Οι ηδονές των ζώων δεν είναι τελικά οι ίδιες με των ανθρώπων, σύμφωνα με τον Ηράκλειτο τον οποίο παραθέτει:
«Οι όνοι θα προτιμούσαν τα άχυρα από το χρυσάφι»
Αριστοτέλης,
καθώς η τροφή για τα ζώα είναι μεγάλη ηδονή. Ανάλογα και τα παιδιά θεωρούν σπουδαιότερα αυτά που αρέσουν στα ίδια. Με ποιο κριτήριο όμως;
Οι σωματικές ηδονές στον Αριστοτέλη βρίσκουν τη θέση τους. Δεν καταδικάζονται ούτε εξαίρονται. Όπως και όλες οι επιθυμίες είναι αποτέλεσμα μάθησης και ήθους, συνήθειας. Επομένως, αν κάποιος μπορεί να γευτεί όλα τα είδη της ηδονής, χωρίς να είναι καταδικασμένος στη γνωριμία μόνο των σωματικών ηδονών, μπορεί να επιλέξει την πιο ευχάριστη. Χωρίς περιορισμούς.
